English Version | Bulgarian Version
Authors: Mensur Haliti & Emil Metodiev
Našindos katar i violenca, mekljam i India akana 1000 berša thaj aresljam andi Evropa. Kado vbaro našibe čhordjas amare manušen thaj kerdjas len jekh grupa bi themesko, prezento ande savore thema thaj diskriminisarde pe sasti phuv. Andi Bulgaria andjam neve tehnologie vaši buki le sastrjesa, andjam vastenge bukja, bikinipe, sastjaripe thaj neve forme artake. Ame aviljam ande jekh spirito lačhimasko thaj solobodimasko thaj dživisardjam khetanes averenca kaj sas pašal amende, verver averendar kaj avile te thon pes opral, te čoren, te buxljaren i violenca thaj te keren marimata.
Sa kadalenca, ame arakhljam bikamipe thaj violenca. Amaro slobodipe sas telal biagoreski dar: I Bulgaria kerdjas amen sar sklavurja, čhudinjas amen andar amare khera, liljas amare čhaven, paruvdjas amare anava, manglja te khosel amari čhib, kultura thaj religia; na mekle te keren pes prandemata maškar e roma thaj e gadže, phangle amaro čačipe ko voto, peravde amare organizacije, phangle orsavo zumavipe te organizisaras amen politikanes, kerde amen jekh loko targeto vaš e fascisturja, rasisturja, komunisturja thaj oligarhja, thaj e aver bilačhimata kaj avile katar o paruvipe le politikako thaj le ekonomiako phangle amaro dživipe thaj phiravdepes amenca sar kana na sam, te na ovel amen avutnipe.
De katar o Xoraxano Thagaripe, godisardjam pal o slobodipe, pal amaro čačimasko than ande administrativo organizacia. Pokindjam takse, samas e maj lačhe bukjarne ando angluno kotor le 19-to šeliberšesko ando Sliven. Kana i Bulgaria aresli jekh independento them, le alosarimasko zakono andar o berš 1901 phangljas amare alosarimaske čačimata. Amari politikani zor sas peravdi didos maj dur xoxavimata thaj dar. Phiravde pes amenca sar kana samas nacionalisturja ekstremisturja kaj šaj vazden marimata thaj kaj daraven o integriteto le Bulgarikane phuvjako.
Vi kana sas kadja, organizisardjam amen thaj aresljam te keras len te len jekh decizia kaj te mekel amen te ovel amen čačipe ko alosaripe. Kadala iventurja dine amen godi thaj zor te keras jekh politikano miškipe pal o Jekhto Baro Maripe kaj sas džutisardo katar o Šakir Pašov. Les sas les jekh strategia thaj jekh politikani vizia, kerdja strukturalo baze thaj ljas lačhe inicijative te zorjarel amari pozicia. Ando berš 1946, o Pašov areslo o angluno Rom membro ando parlamento ando Baro Kidipe le Manušengo.
Mardjam amen vaš amaro slobodipe thaj le temesko slobodipe, vi kana i Bulgaria na phiravdjas pes amenca sar trebal. O Dujto Baro Maripe sas o maj učo punkto pal amari dukh thaj bibaxt. Ando Auschwitz amare phure marde pes le zorenca SS thaj dîldjarde lengo mudaripe. Amare manuša andar o Sliven kidine pes khetanes le bukjarnenge uniasa thaj but andar amare maj lačhe manuša dine andre ando Miškipe kontra e fascisturja thaj mule sar partizanurja. O Pašov sas bušalo ande jekh koncentracijako kampo katar e komunisturja ando berš 1949 thaj sas mudardo sigo pal kodo. Pal o Dujto Baro Maripe i Bulgaria prindžardjas o Holokausto, ama na prindžardjas le romen sar viktime le mudarimaske. Vi kana i Bulgaria sas khetanes le Germaniasa thaj kerdjas zakonurja kontra amende, na prindžardjas o Holokausto kontra amare manuša vaj te pokinel tributo vaš e milionurja roma kaj mule. Ando than kadalesko, sikavdjas ignoranca thaj biagoresko opresia kontra amare manuša ande verver forme.
Verver averendar, ame na aresljam te mudaras. Ande amari dukhavni historia sas amen šansa te alosaras e arme thaj te mudaras vaš amaro slobodipe, sar kerde aver manuša. Verver averendar, amen na čhordjam nijekhdata o rat avere manušengo kerindos maripe vaj terorismo; ni mekljam amen nijekh data vaj te las amaro them. E mudarimaske instinkturja e averenge na kerde amen te aresas te mudaras. Sastivrjama sas amen maj lačhi vizia pal o manušipe, kamljam o dživipe thaj o biphanglipe thaj ačhjas maj dur kon sam: barikane thaj slobodo, na te ovas anavjarde averendar, ama amendar.
Ame mardjam amen vaš inklusivno politikane thaj ekonomikane institucie. Ando berš 1947 kerdjam o Romano Teatro, ando berš 1948 kerdjam amaro angluno džurnalo, Romano Glaso thaj pal kodo putardjam asociacije thaj nacionalo kongresurja kaj sikaven amari politika. Amare phure, marindos pes vaš o slobodipe, organizisarde o Angluno Romano Lumjako Kongreso pašal i Londra ando berš 1971. Ande jekh vrjama maj phari de sar avdives, lengo maripe vaš o slobodipe andjas amenge amaro anav, flago thaj himno. Maj anglal mangle o slobodipe katar i skalvia kaj si ande amari godi, džanindos ke trebal te maras amen vaš amaro independento “godjako spirito”. Katar o berš 1989 dži ando 1997 kerdjam organizacije kaj magen te aresen ande themeski politika phiravde katar o Peter Georgiev, o Vassil Caprazov, o Manuš Romanov, o Vassil Danev, o Milčo Russinov, thaj but aver kaj avilje pale lende. Sa kadalenca, amaro them astardjas jekh kampania te keren asimilacija zorasa thaj te na mekel te putaren pes etnikane politikane partidurja. Amare mangimata te aresas ande alosarimata sas čhudine palpale, ande kadaja vrjama e pertidurja mekle amen te keras akcija telal lengo kontrolo te šaj keren so kamen amare politikane zorasa.
